Thích Thái Hòa
Những làn sóng biển đùa chơi với nhau và cùng nhau chạy vào bờ chạm lên cát trắng, rồi tan biến vô sự giữa trời nước mênh mông. Sóng là nước và nước là sóng. Sóng vô sự, nên sóng chẳng nhận chìm ai, nhưng vì con người hữu sự, nên con người bị chìm xuống dưới sóng mà sóng chẳng hề để tâm.
Con người đến với nhau vì hữu sự, nên sáng chơi với nhau mà chiều đã chia tay và thù hận; con người hữu sự, nên con người làm việc với nhau mà hay “đè” nhau; con người vì hữu sự, nên đốn cây và thường bị cây đè; con người vì hữu sự, nên bắc cầu khiến cầu bị sập, đào hầm mỏ, khiến bị hầm mỏ chôn vùi; con người vì hữu sự, nên xuống nước làm cho nước bị nhiễm ô, và bị chết chìm dưới nước; vì hữu sự, nên con người lên núi bị núi rừng nguyền rủa, lạc mất đường về; vì hữu sự, nên con người ở trên khô lại bị mắc kẹt trên khô, chân đi không rời đất, cho dù chạy nhảy cao đến mấy rồi cũng rớt xuống với đất và bị dập đầu, bể trán và bị sâu kiến, cỏ cây chôn vùi…
Nên, ta biết rằng hữu sự thì trói, vô sự thì mở. Hữu sự mà mở, vì bên ngoài là hữu sự mà bên trong thì vô tâm; vô sự mà bị nhiễu loạn, bị trói buộc, vì bên ngoài là vô sự mà bên trong có mưu cầu, có tác ý.
Tác ý là nghiệp khởi. Nghiệp đã khởi thì bị buộc ràng, chứ làm gì có tự do, có thong dong tự tại. Nghiệp đã khởi thì trách ai và cầu ai cứu cũng vô ích!
Nên, thấy tâm ta hữu sự, thì nên dừng lại, miệng không mở một lời, chân không cất một bước. Vì mở miệng là sai, sai ngay trong bản chất. Chân bước là vướng, vướng ngay nơi tác động của cái đi. Nên, hãy dừng lại nơi tâm ý của ta mà không phải dừng lại nơi ngoại cảnh!
Đối với cảnh, dù ta có hiện hữu hay không hiện hữu; có đồng ý hay chống lại, thì dòng sông vẫn chảy, mây trời vẫn bay, hoa vẫn nở và tàn, trăng vẫn tròn và khuyết, thủy triều vẫn lên xuống mỗi ngày… Vậy, ta muốn gì nơi ngoại cảnh mà buộc ngoại cảnh phải theo ta hay ta chống lại?
Những ý niệm vọng cầu nơi tâm ta lắng xuống, những tư duy hữu ngã nơi tâm ta không còn, thì những buộc ràng do đâu mà có, có ai trói và có ai mở? Tác ý đã không, thì nghiệp làm gì mà có? Vô sự còn không có, nói đến hữu sự làm chi? Ý niệm vô ngã còn phải buông thay, huống hồ hữu ngã!
Nước yên trăng hiện; tâm yên Phật hiện. Tâm là phật; Phật là tâm. Tâm hòa tan trong Phật; Phật hòa tan trong tâm. Tâm và phật rỗng lặng xuyên suốt, Phật và tâm không có lằn mức, suốt trong và hồn nhiên vô ngại, ai yên thì thấy, không yên thì thôi, đừng hỏi tại sao?!
Tòng đỉnh
bóng trăng lên
Trăng
đùa giỡn
bên thềm.
Gió
khua
tà áo vải
Sương
đọng
mái am đêm
Đá
gục đầu
cười khẽ.
Hoa
buông cánh
lắng yên.
Đăm nhìn
miền cô lữ
độc thoại
cõi uyên nguyên.
Độc thoại-
Thích Thái Hòa
