Thích Thái Hòa
Cách đây 26 thế kỷ, trưởng giả Cấp Cô Độc - nhà tỷ phú Ấn Độ, biết trọng đức mà khinh tài nên danh thơm của ông còn mãi với sử xanh.
Tháng 04 năm 2006, Bill Gates, nhà tỷ phú Mỹ sang thăm Việt Nam vào ngày 22 tháng 04 năm 2006, đã phát biểu với những nhà lãnh đạo Việt Nam rằng: “Chuyến thăm Việt Nam lần này sẽ tạo cơ sở để nâng cao quan hệ hợp tác giữa Microsoft với Việt Nam, đồng thời cam kết sẽ tìm một trường Đại học thích hợp của Việt Nam để cung cấp phần mềm”. Và ông còn nói: “Nhiệm vụ của tôi ngày hôm nay là đi tìm kiếm và làm thế nào để Microsoft được tham gia vào quá trình phát triển của Việt Nam cũng như việc tìm kiếm công nghệ '74hông tin để giúp giới trẻ phát triển, đặc biệt là tạo công ăn việc làm”.
Trả lời phóng viên AFP, Bill Gates nói: “Internet đã biến thế giới này thành một cái làng nhỏ”. Ông nói tiếp: “Tôi có thể khẳng định cơ hội của mỗi người không còn do địa lý quyết định nữa”.
Trả lời cho phóng viên hãng AFP, Bill Gates nói: “Trên cả Á Châu và nhất là ở Việt Nam, chúng tôi đã chứng kiến sự phát triển kinh tế tuyệt vời, và cơ hội tạo ra những công việc lương cao ở đây rất rõ ràng. Nhân tố chủ chốt bao giờ cũng là tài năng con người”.
Qua những phát biểu của nhà tỷ phú này, ta biết rõ ông dù là nhà tỷ phú giàu nhất nước Mỹ, có tài sản hơn 53 tỷ USD, nhưng ông vẫn cảm thấy thiếu và cần phải bươn chải. Và ông ta cũng quên đi rằng, làm giàu không phải chỉ có tài năng, mà còn có những yếu tố khác. Tài năng thế giới con người không thiếu, nhưng không phải ai có tài năng cũng trở thành tỷ phú! Và tỷ phú như ông mà còn trực tiếp bươn chải tìm kiếm thị trường tiêu thụ, thì sinh viên Đại học Bách khoa Hà Nội có nên chào đón ông như là một “thần tượng” hay không? Nên nhớ, thành đạt về sự giàu có hay quyền lực hoặc bất cứ một vị trí nào đó được quyết định từ nhiều yếu tố mà không phải chỉ có tài năng. Bill Gates đã quên nói cho sinh viên Việt Nam điều đó và lại nữa, ông quên chia sẻ cho giới trẻ Việt Nam một điều vô cùng quan trọng là có tài năng làm ra tiền, nhưng không có phước đức thì không cầm giữ được tiền ấy, và tiền ấy sinh họa cho ta. Rất tiếc!
Rồi Henry Paulson - Bộ trưởng tài chánh Hoa Kỳ, người đã từng đứng đầu đế chế tài chánh Goldman Sachs, đã đến Việt Nam nói chuyện với 1000 sinh viên trường Đại học Quốc gia Hà Nội, ông có ba lời khuyên:
1. Các bạn hãy luôn luôn coi thay đổi là bạn đồng hành, đừng bao giờ ngại phải thay đổi. Việt Nam đang trong quá trình phát triển và thay đổi, điều đó lại quan trọng với các bạn.
2. Hành trang cho mình là một tầm nhìn dài hạn, hãy kiên định với mục tiêu của mình.
3. Hãy trang bị cho mình kiến thức hội nhập đầy đủ, điều quan trọng nhất là không được nhìn hội nhập với một con mắt khắt khe, phải có một cái nhìn toàn cảnh mà những giá trị hội nhập đem lại.
Một sinh viên hỏi: “Tại sao ông từ bỏ mức lương 38 triệu USD/năm ở Goldman Sachs để làm việc cho ông Bush với mức lương 200.000 USD/năm?”
Henry Paulson trả lời: “Đã đến lúc tôi nghĩ phải thay đổi môi trường và đóng góp lớn lao cho đất nước tôi, tôi nghĩ mình đã chọn đúng thời điểm, tiền đôi khi không phải là tất cả”.
Paulson còn chia sẻ thêm: “Dù làm gì và ở trên cương vị nào cũng phải cân bằng giữa công việc và đời sống. Rất nhiều người đã đạt được đỉnh cao trong sự nghiệp, nhưng trong cuộc sống gia đình lại rất thất vọng. Ngoài ra, có những vấn đề quan trọng hơn tiền, đó chính là sự học hỏi thường xuyên và học tập có thể đảm bảo thành công trong tương lai. Khi suy nghĩ vấn đề gì, hãy suy nghĩ sáng tạo”.
Qua những phát biểu của Paulson với 1000 sinh viên trường Đại học Quốc gia Hà Nội, ta thấy ông hết sức nhiệt tình và đầy kinh nghiệm: “Tiền đôi khi không phải là tất cả...”, nhưng ông đã thiếu đi một kinh nghiệm quý báu để chia sẻ với giới trẻ Việt Nam rằng: “Ta có nhiều tiền mà thiếu hẳn nhân nghĩa, thiếu hẳn niềm tin, thiếu sự chân thật, thì chúng sẽ hủy diệt danh dự và đời sống của ta một cách nhanh chóng”.
Lại có nhà tỷ phú Mỹ, ông Warren Buffet - người tỷ phú thứ hai trên thế giới, tài sản của ông 46 tỷ USD, nổi tiếng là người làm ăn rất cẩn thận theo truyền thống và biết tích lũy, chứ không dùng thủ thuật trong kinh doanh. Nhưng, vợ của ông là bà Suzan Buffet đã bỏ ông và sống riêng. Cô con gái của bà giải thích: “Mẹ cô không muốn để người ta coi bà là vợ của một kinh doanh nổi tiếng và thành đạt”.
Và năm 76 tuổi, nhà tỷ phú này lại cưới bà Astrid Menks đã 60 tuổi chính thức làm vợ hai, sau khi bà vợ đầu bỏ ông sống riêng đã qua đời hai năm.
Trên đời không ai bỗng dưng trở thành tỷ phú. Trở thành tỷ phú là cả một quá trình nỗ lực học hỏi, nỗ lực kinh doanh và nhất là khả năng sáng tạo trong sự nghiệp kinh doanh của mình, và lại càng kinh doanh lại càng bận rộn, càng kinh doanh lại càng có lãi suất, và lại càng nỗ lực chạy bươn về phía trước, cứ như thế mà chạy, và đương nhiên có một sự thành công nào đó về mặt tiền bạc, nhưng nội dung của đời sống con người đã đi ra khỏi họ lọng chừng lúc nào mà họ không hề hay biết, đến khi nhìn lại thì tiền bạc của họ tích lũy để trở thành tỷ phú chỉ là những con số mà không phải là “phép lạ” của hạnh phúc, và lại càng không phải là “thần dược” của tình cảm con người và xã hội.
Những mảnh đời tỷ phú về tiền bạc, họ khó có về đời sống hạnh phúc gia đình và lại càng hiếm hoi hơn, để thấy những ánh trăng vằng vặc giữa không gian chiếu xuyên qua lòng họ và lại càng khó nhận ra những âm ngữ chân tình!
Nên, tỷ phú như Trưởng giả Cấp Cô Độc là có một không hai của thế giới con người. Ông ta không những tỷ phú về tiền bạc mà còn tỷ phú về cả tâm hồn và đức hạnh, đến nỗi Thái tử Jeta con vua Ba-tư-nặc của Ấn Độ bấy giờ phải hết lòng kính nể.
Nơi Nương Tựa An Toàn
Cơn bão số 09, tên là Ketsana thổi vào miền Trung Việt nam, ngày 29/9/09, đã gây thiệt hại nhiều mặt cho dân chúng từ Nghệ an cho đến Phú yên và ngay cả cao nguyên như Gia lai và Kontum nữa. Thiệt hại vật chất cho các vùng nầy là không thể kể xiết. Cây cối gãy đổ, nghiêng ngã, nhà cửa bị tróc mái, nhất là những vùng tâm bão đi qua. Có những vùng sâu, nước ngập đến mái nhà, lương thực bị hư hại nặng nề,… Thiệt hại về nhân mạng, theo tài liệu tổng kết kể từ 21 giờ ngày 02 tháng 10 năm 2009 của từ Văn phòng Ban Chỉ Đạo phòng chống lụt bão Trung ương gồm: Chết 122 người, mất tích 12 người và bị thương 522 người, và thiệt hai tài sản có thể kiểm tra tổng quát theo các báo chí cho biết khoảng hơn hai ngàn tỷ đồng Việt nam.
Với cơn bão nầy, tại chùa Phước Duyên, cây Nhãn và cây Sến 60 tuổi bị bứng bay gốc và một cây Nhãn 70 tuổi bị xé nửa cây, cây Mít ở cạnh Tàng kinh các, bị gió bẻ quẹo lại, rồi gãy nửa cây, và những cây mít lâu năm khác cũng bị bứng gốc,… gió thổi vèo vèo, rít lên từng hùn, nghe thật khủng khiếp!
Cơn bão đi qua đã làm cho cây cối gãy đổ ngỗn ngang, tâm trạng của con người nhiều nơi bàng hoàng lo sợ, nhưng chỉ chưa đầy một tiếng đồng hồ, tôi ngồi ở Tàng kinh các, nhìn ra sân, thấy những chú bướm tung cánh bay liệng nhỡn nhơ, như không có bất cứ một biến động nào xảy ra cho chú cả.
Tôi hỏi chú điệu: “Con có biết, những chú bướm ấy, trước đó một giờ chúng núp bão ở đâu không, mà bây giờ chúng lại bay ra một cách thoải mái như vậy?”.
Chú ấy thưa: Dạ con không biết. Tôi nói với chú ấy rằng: “Muôn vật đều có khả năng tự bảo vệ mình, trước những nguy hiểm. Những chú bướm ấy, núp vào nơi tính giác của chính nó”.
Tính giác ở nơi mỗi loài rất tinh anh và bén nhạy. Không những các loài hữu tình có khả năng ấy, mà các loài vô tình cũng có khả năng ấy nữa. Những năm không có bão, bụi tre ở cạnh Tàng kinh các, măng mọc ra ở bên ngoài thoải mái, nhưng những năm có bão, thì chúng lại mọc gần cây tre mẹ hay mọc ngay ở giữa bụi, lại được nhiều cây tre bao bọc lại chung quanh.
Như vậy, nếu ta tinh mắt nhìn vào cách mọc của những bụi măng là ta cũng có thể đoán được thời tiết lụt bão của những năm tháng sắp tới.
Vì vậy, ta biết rằng, dù cho loài hữu tình nhỏ nhặt, có đời sống yếu đuối và mỏng manh nhất, cho đến cả loài vô tình, tất cả chúng đều có khả năng tiên liệu trước những nguy hiểm sắp xảy ra đối với chúng và chúng có khả năng tự phòng hộ và bảo vệ cho chính nó.
Sự tiên liệu của con người đối với những gì nguy hiểm sẽ xảy ra cho chính mình có thể bén nhạy và sâu sắc hơn, và lại có khả năng phòng hộ có hiệu quả hơn, vì sao? Vì con người là loài sống có trí năng cao cấp và đầy kinh nghiệm.
Trí năng cao cấp của con người phần nhiều bị hủy diệt là do con người chạy theo ngũ dục và khai thác ngũ dục để hưởng thụ khoái lạc nhất thời, do đó mà trí năng của con người bị thương tổn và hủy diệt.
Và mỗi khi trí năng của con người bị thương tổn và hủy diệt, thì khả năng tiên liệu sự nguy hiểm và bảo vệ sự sống còn của nó cũng bị thương tổn và hủy diệt theo.
Con người ngày nay biết nương tựa vào những dụng cụ khoa học để bảo vệ mình, nhưng khổ nỗi, những dụng cụ khoa học lại là những vật vô tri, chúng là những công cụ của trí năng và hoàn toàn lệ thuộc vào những tác động của tư duy con người.
Trí năng lại được tác động từ những tư duy của con người, nhưng con người ngày nay phần nhiều lại lười tư duy hay là tư duy nông nổi, một chiều, khiến cho trí năng của con người chỉ hoạt động theo bản năng hay theo một chiều hướng nhất định. Và một khi trí năng của con người rơi vào bản năng, thì đời sống con người biến thành thấp kém thua cả thú vật. Hay con người tư duy một chiều, sẽ tự biến mình trở thành một loài vật cuồng tín, cố chấp, hung dữ và tồi tệ, mà đời sống của nó có hại cho chính nó, cho muôn vật và thiên nhiên.
Vì vậy, con người đừng đem sinh mệnh của mình phó mặc cho thần linh, cho tư kiến của mình hay khoa học, mà hãy quay về nương tựa nơi giác tính của chình mình, và làm cho giác tính ấy lưu hiện ra trong đời sống, để cho con người là nơi nương tựa, phát triển và điều khiển khoa học một cách hữu hiệu; và con người là nơi có đủ mọi điều kiện để phát triển linh tính của mình đến chỗ toàn hảo, chứ không phải con người sinh ra để nương tựa hay phủ phục thần linh, làm nô lệ cho tư kiến và khoa học
Con người chỉ có khả năng bảo vệ sự an toàn cho chính nó và đồng loại, cũng như có khả năng che chở cho những loài thấp kém thua nó, khi nào nó biết tư duy, biết buông bỏ tư dục, buông bỏ tư kiến, biết quay trở về sống với giác tính ở nơi chính nó và biết làm cho giác tính ấy sáng lên mỗi ngày.
Trên trời dưới đất không một ai có thể giúp cho con người sống đời an toàn và hạnh phục, bằng tâm biết buông bỏ những tư dục, những tư kiến và biết quay về nương tựa tính giác nơi chính họ. Tính giác là nơi nương tựa an toàn nhất của thế giới con người.
Tính giác do đâu mà có? Nó là báu vật vốn có nơi tất cả chúng ta. Khi ta sinh, nó không đến từ đâu và khi ta diệt, nó cũng không đi về đâu. Ta chỉ cần sống ở trong sự tĩnh lặng của tâm ý, không cố chấp bản ngã, không chạy theo tư dục, không bám víu tư kiến, không manh tâm vọng tưởng, thì nó sẽ hiện ra cho ta và giúp ta sống đời an toàn và hạnh phúc. Nó là vậy, nên nó là nơi an toàn để cho ta quay về nương tựa.
Vì vậy, nó là nơi nương tựa an toàn nhất cho ta.
Thích Thái Hòa
