Trong cuộc chơi nầy
Thích Thái Hòa
Bạn biết không? Mọi niềm vui xẩy ra trong thế gian đều dẫn đến hậu quả của thất vọng và khổ đau. Tại sao? Vì lòng tham của con người đối với các lạc thú thế gian là vô hạn, nhưng những cái nhìn và những điều kiện đáp ứng cho lạc thú của con người trong thế gian là hữu hạn. Ở trong thế gian chỉ có vô thường là thường tại trong vô hạn, còn tất cả những gì đang có ở trong thế gian đều bị giới hạn bởi vô thường và đều bị vô thường nuốt mất.
Tự thân đôi mắt của bạn là giới hạn và vô thường, khiến những gì lạc thú do chúng đem lại cho bạn cũng bị giới hạn và vô thường như chính nó. Bạn có thể nhìn về phía trước, thì cái thấy của con mắt chỉ giúp cho bạn thấy được những gì đang xẩy ra ở phía trước, mà không thể thấy những gì đang xẩy ra ở phía sau. Nếu bạn nhìn về phía sau, thì cái thấy của con mắt chỉ giúp cho bạn thấy được những gì đang xẩy ra ở phía sau, mà không thể thấy được những gì đang xẩy ra ở phía trước. Nếu bạn nhìn qua phía phải, thì cái thấy của con mắt chỉ giúp cho bạn thấy được những gì đang xẩy ra ở phía phải, mà không thể thấy được những gì đang xẩy ra ở phía trái; và nếu bạn nhìn qua phía trái, thì cái thấy của con mắt chỉ giúp cho bạn có thể thấy được những gì đang xẩy ra ở phía trái, mà không thể thấy được những gì đang xẩy ra ở phía phải.
Một người chỉ biết những gì đang xẩy ra ở phía trước, mà không thấy được những gì đang xẩy ra ở phía sau hay một người chỉ thấy những gì đang xẩy ra ở phía sau, nhưng không thấy và biết được những gì đang xẩy ra ở phía trước, hoặc một người chỉ thấy và biết được những gì đang xẩy ra ở bên phải mà không thấy và biết được những gì đang xẩy ra ở bên trái, thì độ an toàn để bảo chứng hạnh phúc cho họ trong đời sống của con người thật quá ít ỏi và mỏng manh.
Một tài xế lái xe giỏi có thể đưa hành khách ngồi trên xe đến nơi an toàn, khi trên chiếc xe có trang bị đầy đủ kiếng chiếu hậu, kiếng chiếu bên phải, kiếng chiếu bên trái và người tài xe có khả năng sử dụng cùng một lúc đối với các loại kiếng chiếu nầy để bảo đảm độ an toàn cho việc lái.
Nhờ trong xe có trang bị kiếng chiếu hậu, nên người tài xế đang nhìn về phia trước, mà họ cũng có khả năng thấy được những gì đang xẩy ra ở phía sau; nhờ trong xe có trang bị kiếng chiếu bên phải và bên trái, nên tài xế nhìn vào kiếng bên phải là họ có khả năng thấy được những gì đang xẩy ra ở phía bên trái và họ nhìn vào kiếng bên trái là họ có khả năng thấy được những gì đang xẩy ra ở phía bên phải. Nhờ có cách nhìn như vậy, người tài xế lái xe đến được chỗ an toàn.
Bạn biết không? Tâm mới là con mắt đích thực của bạn. Đôi mắt nơi mặt của bạn chỉ là những điều kiện cho mắt tâm của bạn biểu hiện mà thôi. Nếu tâm bạn chứa đầy tham dục, giận dữ, mù quáng và chấp ngã, thì trong đời sống của bạn, đôi mắt chỉ biểu hiện cho bạn những cử chỉ thèm khát, oán hờn, cuồng dại và ích kỷ.
Nên, người tài xế giỏi lái xe đến chỗ an toàn, khi nào họ có khả năng làm chuyển động chiếc xe và có khả năng nhìn rõ bốn phía cùng một lúc trong lúc xe đang chuyển động ấy.
Cũng vậy, bạn chỉ có một đời sống an toàn và hạnh phúc, khi nào bạn có cái nhìn toàn diện về cuộc đời cùng một lúc, bằng cái tâm định tĩnh và bằng cái tuệ sáng trong, ngay trong những biến động của cuộc đời. Tâm không có định tĩnh, bạn không bao giờ có tuệ sáng trong. Mỗi khi tâm không có tuệ để quyết trạch, thì cỏ phiền não mọc đầy và phủ kín nơi đất tâm của bạn. Bạn sẽ bị chết ngột bởi nó.
Muốn tâm có tuệ, thì mỗi ngày bạn hãy chọn một thời điểm thích hợp để ngồi chơi với tâm của bạn nửa giờ hay một giờ. Bạn chỉ ngồi chơi và mỉm cười với những gì đang diễn ra trên sân khấu của tâm bằng ý thức tỉnh giác, còn sân khấu của tâm diễn ra tuồng gì, thì đó là việc của tâm mà không phải là việc của bạn. Trong cuộc chơi nầy, bạn chỉ đóng vai trò là người bám sát và theo dõi để thấy rõ những gì đang diễn ra trên sân khấu của tâm và mỉm cười với nó, chứ không phải a tòng hay phản đối nó!
Xin mời bạn bước vào cuộc chơi nầy, để cho đời sống của bạn có thêm một chút thi vị. Chút thi vị siêu thoát ngay giữa cuộc sống đời thường!
Chạy Theo Hay Chống Lại
THÍCH THÁI HÒA
Bạn thử nghĩ, một người ca ngợi những chú chó ăn phẩn và một người khác chống lại việc của những chú chó ăn phẩn, cả hai hạng người làm như vậy có ích lợi gì cho họ và cho cả những chú chó?
Đối với các dục ở trong thế gian cũng vậy, có những người đem hết tâm lực để ca ngợi sự hưởng thụ các dục và có một số người khác cũng đem hết tâm lực để chống đối lại việc con người hưởng thụ các dục, cả hai hạng người làm như vậy, có lợi gì cho họ và cho thế giới con người?
Thật vô ích và hoài công cho cả hai và cho cả xã hội con người. Việc con người chạy theo các dục, vì họ sống với các chủng tử tâm hành lên hệ đến vô minh, mọi sinh hoạt của họ là sinh hoạt trong bóng đêm, và ngay cả ánh sáng cũng chỉ là bóng đêm của họ mà thôi, nên đối với những hạng người như thế, ta chạy theo họ hay chống lại họ đều là vô ích.
Cũng như kẻ sống trong bóng đêm, ta không thể nói gì về ánh sáng đối với họ. Ta càng nói về ánh sáng, thì khiến cho họ càng bị rối bời lên và có những câu hỏi cực kỳ ngớ ngẩn rằng: “Ánh sáng có như bóng đêm không?”… Và vì họ ngớ ngẩn như vậy, nên họ sống trong bóng đêm, nhưng họ cũng chẳng biết bóng đêm là gì!
Nên, đối với họ ta không cần diễn tả về ánh sáng, không cần nói tác dụng của ánh sáng, mà ta chỉ cần có ánh sáng và bật ánh sáng lên là tức khắc người kia biết ánh sáng là gì mà ta không cần phải lý giải.
Vì vậy, việc chạy theo những con người tham dục hay chống lại họ đều là những việc làm vô ích. Chẳng khác nào ta chạy theo những chú chó ăn phẩn để ca ngợi chúng hay chống lại việc ăn phẩn của chúng! Sự hữu ích cho hành động của một người, chỉ xảy ra khi nào người ấy không hành động theo vô minh mà biết hành động theo tuệ giác và biết bật ngọn đèn tuệ giác ấy sáng lên cho mọi người cùng thấy, chứ không phải chạy theo hay chống lại.
Sâu kiến tranh hùng
THÍCH THÁI HÒA
Những chú sâu tha hồ tự tung tự tác với những chiếc lá non mà không bao giờ chú gặp bất cứ một sự đối kháng nào, bởi vậy những chú sâu luôn luôn kiêu hãnh về sức mạnh tàn phá của mình và có cảm giác rằng, mình là đấng anh hùng trong thiên hạ. Một hôm những chú sâu ăn chơi bất kể đối với những chiếc lá non, bất chợt lại có những chú chim sẻ xuất hiện làm cho những chú sâu khiếp đảm, bò vội vã tìm những chỗ ẩn khuất, nhưng chẳng có chỗ nào để cho những chú sâu ẩn núp cả, vì những chiếc lá non đã bị những chú sâu tàn phá sạch, chỉ còn lại những cọng xương khô mà thôi, bởi vậy mà những chú sâu chẳng còn bất cứ chỗ nào để nương thân và cũng chẳng có sức mạnh gì để chống trả lại với những chú chim sẻ. Những chú chim sẻ tha hồ tự tung tự tác đối với những chú sâu và hết sức kiêu hãnh về sự có mặt và sức mạnh của mình, những chú chim sẻ reo mừng, hát ca và tha hồ nhảy nhót với những chiến thắng, bất chợt đang vui trong chiến thắng, những chú chim sẻ nhìn xuống, thấy đôi mắt của những chú mèo đang rình rập và mở thật to, chuẩn bị nhảy tới vồ lấy mình; rồi phía sau lưng của những chú mèo là những chú chó đang rón rén rình rập; và sau lưng của những chú chó lại là những chú người chuyên gia ăn thịt chó đang rình rập; rồi sau lưng những chú người lại là những chú cọp đang rình rập và sau lưng những chú cọp thì có mặt của những chú chó sói, và sau lưng những loài lang sói là những con quỷ dữ hữu hình và vô hình. Cứ như vậy, những chú chim sẻ thấy từ đời sống của những chiếc lá non, những chú sâu cho đến đời sống của những chú chó, chú mèo và ngay cả đời sống của con người và quỷ dữ đều chẳng có loài nào an toàn cả, loài nầy đang rình rập những sơ hở của loài kia, và loài kia đang tìm cách chống đỡ để thoát khỏi những nanh vuốt hãi hùng của loài nầy, loài nào cũng đầy lo âu và sợ hãi, nhưng loài nào cũng tìm cách tranh nhau để sống, thanh toán nhau để tồn tại, mạnh được yếu thua, mà sự thiệt hại nhất là những chiếc lá xanh non vô tội, chúng đã bị cột chặt ở nơi những cuống lá; những cuống lá lại bị cột chặt nơi những cành cây; những cành cây bị cột chặt ở nơi thân cây; thân cây bị cột chặt bởi những rễ cây và những rễ cây bị cột chặt bởi những sinh chất mầu mở trong lòng đất, chúng đã bị cột chặt nhau với sự sống liên hệ chằng chịt như thế, làm sao những chiếc lá non có được tự do để quyết định lấy vận mạng sinh tồn của mình, khi gặp phải những sự tấn công từ những phía khác! Chao ôi, những chú chim sẻ đã có những suy nghĩ như vậy, sau những chiến thắng lẫy lừng của mình đối với những chú sâu!
Những chú sâu đã tự tung tự tác với những chiếc lá non, nhưng khi những chú chim sẻ xuất hiện, các chú sâu loáy hoáy bò tìm chỗ trốn, những lá non giờ chỉ còn là những cọng khô trơ trụi, những chú sâu không còn chỗ ẩn trốn bị những chú chim sẻ xé xác, banh thây và có những xác chú sâu rơi xuống đất, các chú kiến gọi nhau báo tin mừng, rồi nào là kiến to kiến nhỏ, lập đội, lập đoàn tạo thành mặt trận kéo đến banh xác chú sâu, con thì cắn trên đầu, con thì cắn giữa bụng, con thì cắn hai bên hông, con thì cắn dưới chân, chúng ăn thịt chú sâu một cách thỏa thích, no nê. Sau đó, các chú kiến chung nhau kéo xác chú sâu còn lại về tổ của mình để cất giữ làm lương thực cho ngày mai, nhưng sáng mai tất cả những chú kiến trong ổ, từ kiến cha đến kiến mẹ, từ kiến ông đến kiến bà, từ kiến chồng đến kiến vợ, từ kiến thầy đến kiến thợ, từ kiến nam đến kiến nữ, từ kiến dân đến kiến quan cho đến kiến vua đều ngã lăn ra chết, vì môi trường của chúng đã bị nhiễm chất độc của sâu. Tất cả vua quan dân chúng của kiến đều bị chết sạch, chỉ vì chúng tham lam chiến thắng và muốn hưởng thụ sự chiến thắng trên xác chết của một chú sâu.
Than ôi! Sâu chết thì kiến cũng chết, lá non chết thì sâu cũng chết… mọi loài tranh nhau để làm anh hùng, nhưng chưa có loài nào tranh nhau để chiến thắng sự chết và sự khổ đau; mọi loài đang tranh hùng với nhau, nhưng thần chết và thần khổ đau, chẳng thèm tranh hùng với mọi người và mọi loài, thế mà mọi người và mọi loài đều đến quỳ gối và cúi đầu trước thần chết và thần khổ đau một cách run rẫy và hèn mọn!
